nl 
Baku, mon Amour: Muzikale bespiegelingen van de Kaukasus
Sinds mensenheugenis is de Kaukasus een kruispunt van culturen, religies en talen en vormde de regio vaak de grens tussen grote mogendheden die allemaal probeerden de Kaukasus te controleren en onder hun invloedssfeer te brengen. Toch hebben de verschillende volkeren hun identiteit grotendeels weten te behouden.
Dit vertelconcert belicht de rol van kunstenaars, historici en musici bij de vorming van een nationale identiteit in de 20ste eeuw, met name in Armenië en Azerbeidzjan. Cruciaal is de complexe rol van ‘Moskou’ tegenover de eigen (Sovjet-)Oriënt: enerzijds werd het ontwikkelen van een eigen nationale cultuur gestimuleerd, anderzijds moest altijd rekening worden gehouden met de belangen en voorschriften van Moskou. Onderlinge rivaliteit, etnische conflicten, de problematiek van (post-kolonialisme en de rol van componisten voor de moderne nationale trots zijn sleutelthema’s voor dit vertelconcert. De lezing wordt opgeluisterd met werken van Armeense componisten Komitas en Khatsjatoerian en de Azerbeidsjaanse componisten Amirov en Niyazi.
De Psyche van een Heilstaat - een Zoektocht naar de Sovjet-ziel (cursus)
De Sovjetunie beloofde een hemel op aarde te worden, een arbeidersparadijs voor iedereen zonder uitzondering.
Om dit doel te bereiken werd elk onderdeel van het leven politiek gemaakt, dit betrof de wetenschappen, cultuur, de schone kunsten en zelfs het persoonlijke leven van de Sovjetburger werd inzet van de politiek. Tussen de Russische Revolutie van 1917 en het definitieve uiteenvallen van de USSR in 1991 zagen wij de opkomst, glorietijd en teloorgang van deze heilstaat aan ons voorbijtrekken. In hoeverre is het moderne Rusland van Poetin schatplichtig aan de totalitaire (en post-totalitaire) Sovjetunie?
Poetins klaarblijkelijke terugkeer naar Stalin-achtige praktijken van weleer brengt bij vriend en vijand grote consternatie teweeg. In hoeverre is de Sovjetunie een rechtstreeks resultaat van het imperialistische tsaristische Rusland?
En op welke wijze hebben de Russische en niet-Russische kunstenaars, schrijvers, componisten, deze heilstaat verwoord en bezongen? En op welke wijze moesten zij zich verhouden tot de macht?
In deze driedelige cursus wordt een poging ondernomen om deze, en andere vragen te beantwoorden. De luisteraar wordt meegenomen op een reis door het prisma van de ‚Sovjet-psyche’, aan de hand van geschiedenis, literatuur en muziek.
Belangrijke thema’s die aan bod zullen komen zijn:
- De „Messianistische” aspiraties van de heilstaat
- Stalinisme
- De interactie tussen politiek en kunstenaars
- De Sovjet-Oriënt
- Dissidenten
Russische beschaving - Een onderzoek naar de psyche van een wereldmacht
Eeuwenlang al wekt Rusland grote fascinatie bij de westerse mens, en deze fascinatie is in moderne tijden zeker niet minder geworden. Poetins klaarblijkelijke terugkeer naar het imperialisme en de hybris van weleer brengt bij vriend en vijand grote consternatie teweeg.
Kunnen wij in de grootse, en vaak bloedige, geschiedenis van Rusland de wortels terugvinden van de moderne psyche van deze grootmacht? En op welke wijze hebben de Russische kunstenaars, schrijvers, componisten, deze psyche verwoord en bezongen?
In deze driedelige cursus wordt een poging ondernomen om deze en andere vragen te beantwoorden. De luisteraar wordt meegenomen op een reis door het prisma van de veelbesproken ‘Russische ziel’, aan de hand van geschiedenis, literatuur en muziek.
Belangrijke thema’s die aan bod zullen komen zijn:
- De ambivalente relatie tussen Europa en Rusland
- Het 19de-eeuwse debat tussen Slavofielen en Westerlingen
- Ruslands Messianistische aspiraties
- De interactie tussen politiek en kunstenaars
De stroom van de tijd.
Bespiegelingen van Monet, Debussy en Bergson.
De waterlelies van Monet zijn wereldberoemd. De wijze waarop Monet weerspiegelingen op het water heeft geschilderd, is adembenemend. Ook Debussy heeft zich laten inspireren door reflecties die dansen op het stille water van een vijver. Kijk naar Monets waterlelies en luister naar de Reflets dans l’eau van Debussy.
Kent u La Cathédrale engloutie van Debussy? In dit muziekstuk geeft de componist stem aan de oude legende van een verzonken kathedraal. Terwijl u luistert naar flarden van Gregoriaans gezang die door de wind worden meegevoerd, ziet u hoe Monet een verzonken kathedraal laat opdoemen uit de mist. Eeuwenoud gesteente wordt in vlam gezet door golven van licht. Het gebeier van de klokken zwelt aan tot een machtig koraal voordat de kathedraal weer in het niets verzinkt.
In de concertlezing die u wordt aangeboden, brengen Bart Prins en de pianiste Sara Crombach deze onvergetelijke schakeringen van kleur en klank in verband met de filosofie van Bergson. Zij laten u in het werk van Monet en Debussy de kosmische puls ervaren die Bergson heeft beschreven als een eeuwig durende stroom van verandering waarvan de hele schepping doortrokken is.
